Renowacje

Renowacje istniejących budynków, zarówno tych pełniących funkcje publiczne, jak i kamienic zlokalizowanych w szeroko rozumianych centrach miast są wciąż jednym z podstawowych sposobów na uatrakcyjnienie starej, często zabytkowej zabudowy. Wiele polskich samorządów lub inwestorów prywatnych zdaje sobie z tego sprawę, wprowadzając programy rewitalizacji zarówno samych budynków jak i zmiany istniejącej tkanki miejskiej. Należy przy tym pamiętać, że renowacja budynku to nie tylko nadanie mu nowego, odświeżonego wyglądu. Renowacja to również przebudowa, wzmocnienie lub wymiana konstrukcji budynku lub jej części. 

Jeśli  mówimy o wzmocnieniu lub wymianie elementów konstrukcyjnych w budynkach liczących sobie sto i więcej lat mówimy przede wszystkim o wzmocnieniu fundamentów, wymianie konstrukcji dachowej wraz z pokryciem oraz wzmocnieniu lub wymianie stropów. Ta ostatnia czynność jest niezwykle istotna ze względu na ingerencję we wspomnianą konstrukcję budynku, a także zakres prac i dobór bezpiecznej i wygodnej technologii. Tu z pomocą przychodzą prefabrykowane, drobnowymiarowe elementy konstrukcyjne – stropy gęstożebrowe, a w szczególności te wykorzystujące technologię sprężania. Z jednej strony ich ogromną zaletą jest prostota montażu, możliwość ich ręcznego instalowania, czy też spora elastyczność już podczas układania. Z drugiej strony dzisiejsze gęstożebrowe stropy sprężone pozwalają na przenoszenie większych obciążeń, rozkładanie na większych niż dawniej rozpiętościach czy też stosowanie na jeszcze bardzie wymagających i skomplikowanych układach. 

Co gdy belki drewniane trzeba wymienić?

W budynkach liczącym sobie sto i więcej lat najczęstszym rodzajem stosowanych stropów są belkowe stropy drewniane. Mimo, iż w wielu przypadkach ich przekroje są wystarczające i po odpowiednim wzmocnieniu mogłyby jeszcze służyć w budynku, to najczęściej końce drewnianych belek zakotwionych w ścianach ulegają procesom butwienia, co znacznie osłabia nośność takich stropów. Jest to jednocześnie jednym z głównych powodów powodujących konieczność podjęcia decyzji o ich wymianie na nowy strop. Innymi, choć równie istotnymi czynnikami są między innymi konieczność wymiany podłóg, poszycia i wypełnienia między belkowego, a także kwestia akustyki czy zabezpieczenia ogniowego.

Do niedawna jednym z częściej stosowanych stropów jako zamiennik dla drewnianych konstrukcji w starych budynkach były stropy oparte na belkach stalowych z wypełnieniem w postaci płyt WPS lub płyt żelbetowych klasycznych lub na szalunkach traconych. Rozwiązanie to okazuje się jednak ciężkie, nierzadko kłopotliwe w montażu oraz najzwyczajniej stosunkowo drogie. Zastosowanie betonowych belek sprężonych jest rozwiązaniem lżejszym i najczęściej znacznie prostszym w montażu. Masa metra bieżącego takiej belki to 15-21 kg co powoduje, że jest ona znacznie, a nawet kilkukrotnie lżejsza od belki stalowej. Montaż takich belek w najpowszechniejszych rozpiętościach odbywa się w sposób ręczny. Niejednokrotnie gęsta zabudowa i brak możliwości podania towaru dźwigiem z ulicy wymusza na ekipach montażowych wnoszenie towaru klatkami schodowymi, co jest wykonalne przy użyciu belek sprężonych stropów gęstożebrowych.

Zastosowanie układów belkowych przy wymianie stropów pozwala na eliminowanie jednego z pracochłonnych etapów tych prac – bruzdowania ścian. Montując belki prefabrykowane wystarczy wykucie gniazd w ścianach o odpowiednich rozstawach, takich jak rozstawy belek stropowych. W systemach oferowanych przez firmę Rector Polska istnieje ponadto możliwość wykonania wieńca cofniętego na pierwszym rzędzie pustaków. Stosując niższe wypełnienia skrajne uzyskamy przestrzeń w której możliwe będzie zastosowanie dwu lub czteroprętowego wieńca spinającego i usztywniającego strop. Jest to rozwiązanie nie tylko zalecane, ale i często stosowane przez projektantów konstrukcji. Przykład zastosowania wieńca cofniętego pokazany został na zdjęciach.

Jakie wypełnienie pomiędzy belkami? 

Mimo, iż belka stropowa jest elementem konstrukcyjnym odpowiadającym za niemal wszystkie parametry wytrzymałościowe gotowej konstrukcji stropowej nie możemy zapominać o wypełnieniach międzybelkowych. Zdecydowana większość stropów gęstożebrowych posiada wypełnienie w postaci pustaków, najczęściej betonowych jak w przypadku systemu Rectobeton. Występują również na rynku tak zwane lekkie wypełnienia, których świetnym przykładem jest system Rectolight będący jednym z produktów oferowanych przez firmę RECTOR Polska. Jego zalety są szczególnie uwidocznione w przypadku zastosowania go przy wymianach stropów w istniejących budynkach. Zalety te można podzielić na trzy grupy: konstrukcyjne, wykonawcze oraz logistyczne. 

Najważniejszą zaletą konstrukcyjną tego rodzaju wypełnień jest ograniczenie ciężaru własnego stropu poprzez niemal całkowite wyeliminowanie masy pustaków betonowych. Uśredniona masa 1 m2 paneli RECTOLIGHT nie przekracza 10 kg co jest wartością kilkukrotnie mniejszą od  masy 1 m2 wypełnień betonowych. Sam zaś ciężar gotowego stropu z tego rodzaju wypełnieniem rozpoczyna się już od niespełna 180 kg/m2, by przy rozpiętości 6,0 m osiągać zaledwie 270 kg/m2. Jest to bardzo ważna zaleta w przypadku budynków istniejących, w których kwestia wzmacniania fundamentów jest praco, czaso i kosztochłonna. 
Najważniejszą zaletą z grupy wykonawczych jest lekkość, łatwość i szybkość montażu stropów belkowo-pustakowych, a w szczególności systemu RECTOLIGHT. Waga jednego panela o długości 133 cm to zaledwie 5 kg co sprawia, że ich montaż pomiędzy belkami sprężonymi jest nie tylko lekki, ale i bardzo szybki. Po rozłożeniu belek rozłożenie paneli wraz z ich wniesieniem na kolejne piętra kamienicy nie zajmuje ekipie wykonawczej więcej niż jeden dzień. Sam montaż odbywa się poprzez układanie paneli na stopkach belek sprężonych, jeden za drugim na specjalnie wyprofilowanych zakładach. 

Niezwykle ważnym czynnikiem podczas wykonywania renowacji jest również logistyka oraz składowanie materiałów na budowie zajmując możliwie jak najmniej miejsca. Panele RECTOLIGHT są paletyzowane w ilościach do 130 szt/paleta co sprawia, że na jednej palecie mieści się około 120m2 wypełnień stropowych. Ma to ogromne znaczenie nie tylko jeśli chodzi o niewielką ilość zajmowanego na budowie miejsca, ale również jeśli chodzi o znaczne ograniczenie liczby dostaw, które nie zawsze mogą odbywać się sprawnie, szczególnie gdy budynek położony jest w ścisłym centrum miasta. 
 

Zastosowanie w praktyce? 

Mówiąc o zastosowaniu sprężonych stropów gęstożebrowych w służbie renowacji istniejących budynków nie sposób nie wspomnieć o ciekawych przykładach. O ile wszelkiego rodzaju kamienice pełniące funkcje mieszkalne, czy hotelowe są powszechnym przykładem o tyle zastosowanie tego rodzaju stropów w wymagających budynkach publicznych, czy komercyjnych nie zawsze jest oczywiste. Stropy w odmianach RECTOBERTON i RECTOLIGHT znajdują z powodzeniem zastosowanie również i w tego rodzaju budynkach czego świetnymi przykładami mogą być realizowane w 2019 roku renowacje szpitala w Krakowie na ul. Babińskiego, budynku wojskowego w Poznaniu i Inowrocławiu, dworcach kolejowych w Katowicach, Żorach, Szczytnie, czy Skarżysku Kamiennej i wielu innych. W pierwszym z przykładów zastosowany został strop RECTOLIGHT zaprojektowany, aby uzyskać ognioodporność REI 60 bez konieczności wykonywania dodatkowych zabiegów taką ochronę ogniową zapewniających. Choć w pierwotnym projekcie przewidziane były stropy żelbetowe na blachach i dwuteownikach stalowych ostatecznie zdecydowano się na systemowe rozwiązanie firmy RECTOR. Umożliwiło ono wykonanie stropów o rozpiętościach około 7,0 m, obciążeniach stosowanych w budynkach usługowych z zachowaniem wspomnianej wcześniej odporności ogniowej REI 60. Rozwiązanie okazało się szybsze i lżejsze w wykonaniu, a także znacznie bardziej rentowne zważywszy na brak konieczności wykonania kosztownych zabezpieczeń przeciwpożarowych w przypadku belek stalowych.

Podsumowując

Kamienice i inne budynki z historią liczącą ponad sto lat są i będą nieodzownym krajobrazem śródmieść wielu polskich i europejskich miast. Technologie pozwalające poddawać te budynki renowacjom zarówno pod względem konstrukcyjnym jak i wykończeniowym będą z pewnością rozwijały się, tak aby możliwie w jak największym stopniu usprawnić ten proces. Wykorzystanie obu rodzajów stropów sprężonych, belkowo-pustakowych RECTOBETON i RECTOLIGHT stanowi duży krok w rozwoju technik wymiany stropów tam gdzie jest to konieczne, z zachowaniem wysokich parametrów wytrzymałościowych, montażowych, a także dotyczących ognioodporności, czy akustyki w budynkach, które często otrzymują nową funkcję z zachowaniem swojej duszy.